Aanpak

Jungiaanse analyse kan op meerdere manieren en op verschillende momenten in het leven nuttig zijn.

Het meest fundamentele niveau gaat over hoe we handelen in het dagelijks leven. Door middel van een proces van eerlijke reflectie krijgen we inzicht in hoe we geworden zijn wie we zijn. Dit inzicht plaatst onze sterke en zwakke kanten in perspectief, wijst ons op bronnen van interne blokkades en “verklaart” diepere drijfveren en motivaties. Het proces naar het verkrijgen van dit inzicht kan op zichzelf als helend ervaren worden. Tegelijkertijd kan de eerlijkheid die nodig is voor deze zelfreflectie, en de nieuwe inzichten die het brengt, ook confronterend en pijnlijk zijn.

Daarnaast kan een analyse nuttig zijn voor een beter begrip van onze relaties. De dynamiek in liefdesrelaties, met familie en vrienden, en ook met collega’s op het werk, wordt enerzijds beïnvloed door het onbewuste en verkrijgt anderzijds een nieuw perspectief door te luisteren naar het onbewuste. Ook hier kunnen dromen ons veel vertellen over hoe we die relaties ervaren, of hoe we ze denken te ervaren, of hoe we ze zouden willen ervaren, enz. Op het moment dat we onze eigen dynamiek inbrengen in de relationele dynamiek, dan ontstaat er een oneindig aantal mogelijkheden voor misverstanden. Om effectiever, in de breedste zin van het woord, te zijn in onze relaties kan Jungiaanse analyse helpen ons begrip van die dynamieken te vergroten.

Het concept “midlifecrisis” wordt gebruikt om een fase in het leven aan te duiden wanneer het einde dichterbij is dan het begin en grote vragen over zingeving naar voren kunnen komen. Voortbordurend op de eerder verkregen inzichten, kan analyse zich richten op de vraag “hoe we kunnen worden wie we echt zijn”, zoals Jung het uitdrukte. Dit is een naar binnen gekeerd proces dat ons leidt naar onze diepste verlangens en wensen. Het wordt op gang gebracht door een zorgvuldig luisteren naar ons onbewuste, eigenlijk naar onze ziel, en het kan een gevoel van innerlijke eenheid en deel zijn van een groter geheel teweegbrengen. Het werk dat hier vereist is staat in verhouding tot de vruchten die men hoopt te plukken. Het proces heeft pijnlijke kanten zoals het accepteren van verlies dat misschien nooit meer goed gemaakt kan worden, of het in de ogen kijken van keuzes die men liever zou vermijden. Soms zijn het levensgebeurtenissen zoals de dood van een familielid, een scheiding, of het verliezen van een baan die de aanleiding vormen om dit proces in te gaan. Maar ook een vager idee van “er moet toch meer zijn?” of gewoon een verlangen naar persoonlijke groei kunnen het beginpunt zijn van dit onderzoek.

In deze beschrijving van de Jungiaanse aanpak heb ik de nadruk gelegd op het proces en op waar het van nut kan zijn. Daarmee ben ik niet begonnen met de symptomen die wellicht de aanleiding zijn een dergelijk proces te overwegen. Het leven brengt allerlei grenzen en tegenslag met zich mee. We gaan daar allemaal anders mee om en soms zijn symptomen zoals depressie, angsten, dwangmatig gedrag of eetstoornissen het resultaat. Afhankelijk van de ernst en de zwaarte van deze symptomen kan Jungiaanse analyse helpen om een betere balans tussen het bewustzijn en het onbewuste te bevorderen en zo, met een nieuwe balans, bij te dragen aan een vermindering van de symptomen.

Jungiaanse psychoananalyse kan bijdragen aan een betere balans in onze persoonlijkheid en zo helpen om het leven in de buitenwereld met meer begrip en compassie tegemoet te treden. Dit vraagt om de bereidheid om naar binnen te kijken, een eerlijkheid ten opzichte van onszelf en het vermogen om vragen te stellen die zich niet direct met een ja of nee laten beantwoorden. Het is precies in de ambiguïteit van dat soort vragen dat het licht van het onbewuste kan schijnen.